చాలా కాలానికి సొంతూరికి వెళ్ళడం ఎలా ఉంటుందో తెలుసా? ఎండాకాలం సెలవులకి అమ్మమ్మ వాళ్ళ పల్లెటూరికి వెళ్లినట్లుంటుంది. శరీరము, మనసూ విమానం కిటికీలో నుండి కనిపిస్తున్న మబ్బుల అడవుల్లా హాయిగా సుఖంగా తేలిపోతున్నాయి. ఎంత బాగుంటుందో మా ఊరు. విమానం నెమ్మదిగా నేలపై వాలడానికి యత్నిస్తోంది. అర్ధరాత్రి మద్రాసు మహానగరం నడిచి వెళుతున్న నగల దుకాణంలా కాసేపు, నలుపు తెలుపు సినిమాలో కుక్కతో కలిసి దేవదాసు కూర్చున్న దీపస్తంభంలా కాసేపు కనిపిస్తోంది. మనుసుకి ఏమిటో ఒకటే సంతోషం.
లగేజిని ట్రాలీ ఎక్కించి బయటకు వచ్చేసరికి మా ఊరంతా నా కోసం వచ్చేసిందా అన్నట్లు మా అమ్మ, పెద్దమ్మలు, అత్తలు ఆహ్వానం పలికారు. అంతమంది ఆడవాళ్ళ మధ్య సస్యక్షేత్రంలో తాటిచెట్టులా కనిపించాడు హరి. అందరితో పాటు వాడూ నన్ను చూడగానే బుగ్గల్ని మా అమ్మమ్మ చేసే పులిబొంగరాల్లా పొంగించి నవ్వాడు. హరి నా చిన్ననాటి సావాసగాడు. ఇప్పుడు నన్ను తీసికెళ్లడానికి వచ్చిన కారు డ్రైవరు.
అందరం సర్దుకుని కూర్చున్నాం. నాకోసం తెచ్చిన పప్పు పొంగలి నేతిలో తేలుతూ ఏరోడైనమిక్ బస్సులా పొట్టలోకి జారిపోతోంది. మద్రాసు నుండి మా పట్టణానికి, అక్కడి నుండి మా ఊరికి అంతా కలిపి నాలుగు గంటల ప్రయాణం. అందరం కబుర్లలో పడ్డాం.
చుట్టుపక్కల షాపులన్నీ షట్టర్లు మూసేసుకున్నాయి. ఇళ ్ళన్నీ నిద్రపోతున్నాయి. మరే పడవా లేని నదిలాంటి రోడ్డుపై మా కారు జోరు జోరుగా ఈత కొడుతోంది. ఎయిర్‌పోర్టు నుండి ఎనభై కిలోమీటర్లు దాటగానే అందరూ నిద్దర్లలోకి జారుకున్నారు. నేను, మా పెద్ద పెద్దమ్మ, హరీ మిగిలాం. బ్రతుకు ప్రయాణంలో బాల్యం ఎప్పుడు చేజారిపోతుందో, ఎప్పుడు పెద్దవాళ్ళం అయిపోతామో గమనించుకోనే గమనించుకోం. నాకోసమని తెచ్చిన పదిమూరల మల్లెపూలమాల నుండి అరమూర తెంపి తలలో పెట్టుకుని మిగిలిన పూలని డాష్‌బోర్డుపైన వున్న రేడియం వినాయకుడి చుట్టూ వలయంలా చుడుతూ "ఒరేయ్ హరీ అప్పుడు నువ్వు గోపాలశెట్టి వాళ్ళ మల్లెచెట్టుకి పూసిన గుండుమల్లె మొగ్గని బా...గా వాసన చూసావ్ గుర్తుందా ?'' అన్నాను. హరి నా మాట వినగానే పులిబొంగరం నవ్వు నవ్వి, "గుర్తుంది చిత్తూ'' అన్నాడు. నా పేరు చిత్కళమాలిని. అంత కష్టమైన పేరు నోరు తిరగక, ఎవరి ఇష్టం వచ్చినట్టు వాళ్ళు విరిచి పిలుస్తారు. స్నేహితులకి నేను చిత్తూని. నిజానికి హరి నన్నట్లా పిలిచేవాడని జ్ఞాపకం కూడా లేదు.
చిన్నప్పుడు పక్కింటి గోపాలశెట్టి వాళ్ళింట్లో ఆడి, వాళ్ళింటికి మా ఇంటికి మధ్య వున్న కరగాడ దాటి వస్తున్నాం. కరగాడ అంచున వున్న మల్లెచెట్టు మొగ్గలతో విరగబూసి వుంది. వస్తూ వస్తూ హరి ఒక మొగ్గ తుంచి ముక్కు దగ్గర పెట్టుకొని గాఢంగా వాసన చూసాడు. అంతే మొగ్గ ముక్కు లోతుల్లోకి దూసుకెళ్లింది. తుమ్మినా ఏం చేసినా బయటికి రాలేదు. ఇంక డాక్టర్ దగ్గరికి వెళ్ళాల్సిందే అని తీర్మానించుకున్నాం. ఆపరేషన్ చేసి ముక్కు నిలువుగా కోసి మల్లెమొగ్గ తీస్తారని నిర ్ణయించేసాం. మా చర్చలు విని హరి ఏడుపు మొదలుపెట్టాడు. పెద్దవాళ్ళకి చెప్పడానికి భయం. అంతలోకి అటువైపుకి వచ్చిన మా మామ పిన్ను పెట్టి అతి కష్టం మీద మల్లెమొగ్గ బయటకు లాగి గండం గట్టెక్కించాడు.
మల్లెపూలతో ముడిపడిన జ్ఞాపకం అది. ఇప్పటి దాకా పొట్లంలో వున్న మల్లెలు ఇప్పుడు వొళ్ళు విరుచుకుని కారంతా వత్తైన పరిమళాన్ని వెదజల్లడం మొదలుపెట్టాయి. ఆ పరిమళాన్ని గుండెల నిండా పీల్చుకుని "పిల్లలు బాగున్నారా హరీ'' అన్నాను. నా ప్రశ్న వినగానే హరి ముఖం ముడుచుకుపోయింది. ఒక చేత్తో మల్లెలోంచి బయటకు వచ్చిన పచ్చటి పురుగుని పట్టి కిటికీలోంచి బయటకు విసిరేసి, ఏదో చెప్పబోయేంత లో పెదమ్మ "ఆడపిిల్ల చచ్చిపోయింది నాయనా, ట్రాక్టర్ కొట్టేసింది'' అన్నది. ఊహించని ఆ మాటకి నా గుండె బెంబేలు పడ్డది. "యెట్లా జరిగింది?'' అన్నాను నెమ్మదిగా. హరి "మీ ఇంటి ఎదురుగా వున్న ప్లాట్లలో ఏదో పూజ జరుగుతోంటే చూసి, ఇంటికి వచ్చేందుకు రోడ్డు దాటుతూ వుందట పాప. ట్రాక్టర్ కొట్టేసింది'' అన్నాడు. పెదమ్మ అందుకుని "ఎందుకులే చెప్పుకోవడం నాయనా! అక్కడికక్కడికి ప్రాణం పోవడమే కాదు, బిడ్డ నుజ్జునుజ్జయిపోయింది'' అన్నది.
ఏం మాట్లాడాలో అర్థం కాలేదు. ఏమని ఓదార్చాలి? ఊరుకున్నాను. అయినా మా ఇంటి ఎదురుగా ప్లాట్లు ఏమిటి? అక్కడ ఒక చెరువూ, మట్టిదిబ్బలూ కదా వుండాలి. ఆ మట్టిదిబ్బల్లో లోతైన బొరియలు చేసి పాలపిట్టలు కాపురాలు చేసేవి. పిట్టల కోసమని ఆ బొరియలలో చేతులు పెడితే అప్పుడప్పుడు మెత్తగా మట్టిపాములు చేతికి తగిలేవి. కుడిచేతివైపు వున్న మామిడి తోటని దాటితే, రాయదొరువు వుండేది. హరి నాకోసమని ఆ దొరువులోని కలువలని, దొరువుపైన ఝుంకారం చేసే తుమ్మెదలని తీసుకొచ్చి, తుమ్మెదలని నా ముఖంపైన వదిలి కలువలని చేతికి ఇచ్చేవాడు. అక్కడ ప్లాట్లు వుంటే మరి ఇవంతా ఏమైపోయినట్లు?
మా ముగ్గురి మధ్యా అలుముకున్న విషాద నిశ్శబ్దాన్ని, బద్దలు కొట్టడమంటే కొంచెం భయమేసింది. అయినా, గొంతు పెగుల్చుకుని "ప్లాట్లు ఎక్కడ రా హరీ?'' అన్నాను. హరి "నువ్వు ఊరికి వచ్చి చాలా ఏళ్ళు అయ్యింది కదా చిత్తూ, మీ ఇంటిముందున్న చిన్న చెరువు, మట్టి దిబ్బలు, రియల్ఎస్టేట్ కిందకు వెళ్ళాయి. ప్లాట్లు చేసి అమ్మేసారు'' అన్నాడు. నాకు ఆశ్చర్యం వేసింది. మా ఊరికి ముప్పయి కిలోమీటర్ల దూరాన వున్న సముద్రపు రేవుకి బోలెడు వ్యాపారాలు త రలివచ్చాయని తెలుసు. కానీ, దానికీ దీనికీ ఏంటి సంబంధం? అదే అడిగాను హరిని. వాడు "పోర్టుకొచ్చిన కంపెనీలను చూసి మన రియల్ ఎస్టేట్‌వాళ్లు ఎక్కడ భూమి ఖాళీగా కనిపిస్తే అక్కడ కొనడం మొదలుపెట్టారు. చవుడా, సున్నమా, మాగాణా, మెట్టా ఏమీ లేదు చిత్తూ, కొనెయ్యడం, అమ్మేయడం. రియల్ ఎస్టేట్ భూం వచ్చింది. టౌన్ నుండి మన ఊరికి వచ్చే రోడ్డు ఇప్పుడు ఇరవై నాలుగు గంటలూ లారీలతో, శవాలతో కిటకిటలాడుతూ వుంటుంది. మన పాల శేఖర్ టౌన్‌కి పాలు తీసుకువెళుతూ లారీ కింద పడి చనిపోయాడు. నా బిడ్డ చనిపోయాక నా భార్య ఈ యాక్సిడెంట్లకి భయపడి నన్ను ఆటో వెయ్యడం మానిపించేసింది. ఉన్న ఆటో అమ్మేసుకుని, ఇదిగో ఇట్లా డ్రైవరుగా కుదురుకున్నాను. ఆదాయం తక్కువే. పని కూడా తక్కువే'' అన్నాడు.
వాడు చెప్పిందంతా విని మా పెద్దమ్మ "వీళ్ళకున్న రెండెకరాలను కూడా ముప్పయి అయిదు లక్షల చొప్పున కొన్నారులే. మూడు లక్షలు కూడా చెయ్యని చౌడు భూమి అది. వచ్చిన డబ్బుని ముగ్గురు కొడుకులూ మూడు పాతికలు పంచుకున్నారు. మంచి ఇళ్ళు కట్టుకున్నారు. పని చెయ్యకున్నా గడిచిపోతుంది. లేకపోతే పాడుపొట్ట కోసం నానా గడ్డీ కరవాల్సిందే కదా! కూతురు పోయినంత మాత్రాన ఇంట్లో కూర్చోగలమా'' అన్నది. హరి అవునన్నట్లు తల ఊపి "అదే చిత్తూ రాయదొరువు పక్కన ఉండేవి కదా మా... కయ్యలు..అబద్ధం ఎందుకు చెప్పాలి కానీ, మా అన్నానికి సరిపడేట్టు కూడా పండేవి కాదు. అంత డబ్బు కళ్ళతో చూడడం అదే మొదటిసారి..చివర కూడాననుకో! మేమనేమిలే 'పోర్టు'చుట్టు పక్కల ఊర్లు ఊర్లు సంపన్నమైపోయాయి. చాలామంది డబ్బు గోతాలకి ఎత్తుకున్నారు. మన టౌన్ ముందు ఇప్పుడు బొంబాయి కూడా దిగదుడుపే. ఎన్నెన్ని అపార్ట్‌మెంట్లు, కొత్త కొత్త వ్యాపారాలు, ఎన్నెన్ని బంగారు అంగళ్ళు..'' అన్నాడు.
నాకు హరి వాళ్ళ చేను గుర్తుకొచ్చింది. చేను గట్టుపైన రెండు కొబ్బరి చెట్లుండేవి. ఆకాశమంత పొడవుండి చాలా పెద్ద సైజు కాయలు కాసేవి. కాయల్లో నీళ్ళు కూడా చాలా ఉండేవి. అవి గంగాభవానీ రకం కొబ్బరిచెట్లు అని చెప్పాడు హరి ఒకసారి. నాకు ఆ పేరెందుకో బాగా గుర్తుండిపోయింది. అందుకే అన్నాను "గంగాభవానీ చెట్లు కూడా కొట్టేసారా హరీ'' అని. హరి నవ్వి "నీకు భలే గుర్తుంది చిత్తూ, అందుకే నువ్వు అంతపెద్ద సైంటిస్టువి అయ్యావ్. వాటిని రియల్ఎస్టేట్ వాళ్ళు సైట్ మధ్యలో వుంచి చుట్టూ షోగ్గా గుండ్రటి ఆఫీసు ఒకటి కట్టుకున్నారు'' అన్నాడు.
కొత్త మేకప్ వేసుకున్న మా ఊరిని కళ్ళ ముందు తెచ్చుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తూ "జరిగిందంతా మంచికా చెడుకా హరీ?'' అన్నాను. నా హృదయంలోని ద్వైదీయ ఘర్షణ అసంకల్పితంగా అట్లా అనేలా చేసిందనుకుంటా. ఆ ప్రశ్నకు హరి అరసెకను కూడా ఆలస్యం చేయకుండా నవ్వి "అదేం మాట చిత్తూ, ముందే చెప్పా కదా అంత డబ్బుని మా కళ్ళతో చూసి, చేతులతో తాకగలమని కలలో కూడా అనుకోలేదు. పోర్టు చుట్టుపక్కల ఊర్ల వాళ్ళకి చేసేందుకు చిన్నవో చితకవో ఉద్యోగాలున్నాయి. మంచి ఇళ్ళు కట్టుకున్నాం. అందరం సుఖంగా వున్నాం'' అన్నాడు. అది విని మరి యాక్సిడెంట్ అయ్యి చనిపోయిన నీ కూతురి సంగతో... అంతకు ముందు మన ఊరికి ఇన్నేసి వాహనాలు రావడం, ప్రమాదాలు జరగడం ఎప్పుడూ లేదు కదా, అనబోయి ఊరుకున్నాను. ఎందుకంటే ఇప్పుడు మేము వెళుతున్న కారుకి ప్రమాదం జరగనే జరగదని ఏ దేవుడైనా చీటీ రాసివ్వగలడా?
నాకు హరి వాళ్ళ ఇల్లు గుర్తుకు వచ్చింది. చిన్న పూరి గుడిసె. వానొస్తే నీళ్లన్నీ వాళ్ళ ఇంట్లోనే వుండేవి. తుఫానైతే ఇల్లు వదిలి విష్ణాలయం సత్రాలకు పరుగులెత్తేవారు. ఇప్పుడు మంచి ఇళ్ళు కట్టుకున్నారు. చేతిలో డబ్బులున్నాయి. సంఘంలో హోదా పెరిగి ఉంటుంది.
టీ తాగడానికి హరి చెంగాళమ్మ తల్లి గుడి దరిదాపుల్లో కారుని ఆపాడు. నిద్దర్లో వున్న వాళ్ళు కూడా కాళ్ళు జాడించుకోడానికని కిందకు దిగారు. అటు ఇటు నాలుగడుగులు వేసి చెంగాళమ్మకి నమస్కరించుకోడానికి వెళ్లారు. చెంగాళమ్మ గుడికి తలుపులు వుండవు. ఏ సమయంలో వెళ్ళినా నమస్కారం పెట్టుకుని రావొచ్చు. ఎప్పుడో ఒకసారి తలుపులు పెట్టారట. అప్పుడు అమ్మవారు, "నా గుడికి తలుపులు పెడతారా బాడకోవ్‌లారా'' అని ఎగిసి ఒక తన్ను తన్నిందట. అంతే, తలుపులెళ్లి ఏదో ఊరిలో పడ్డాయట. అప్పటినుండి మందిరానికి తలుపులు మూసే సాంప్రదాయం లేనే లేదంట. నిజానిజాల తరాజుని వదిలేస్తే నాకు ఆ కథంటే చాలా ఇష్టం. సమాజం ఆడవాళ్ళకి అడ్డుపెట్టిన తలుపులన్నింటినీ అలా తన్నాలి ఎడమకాలుతో ఎగిసిపెట్టి.
టీలు తాగి అందరం మళ్లీ కారెక్కాం. ఎందుకు గుర్తొచ్చిందో ఏమో సీట్లో సర్దుకున్నాక "సీతమ్మ వాళ్ళు బాగున్నారా?'' అన్నాను జనాంతికంగా. మా ఊర్లో 'అందరికీ తెలిసిన వేశ్య' సీతమ్మ. ఆవిడ కుదిమట్టంగా, తెల్లగా, పల్చగా బాగుండేది. ఆమె అమృతం తాగిందనేవాళ్ళు మా అమ్మావాళ్ళు. ఎందుకంటే ఆవిడ మా అమ్మ చిన్నప్పుడు యెట్లా ఉండేదో, మా అమ్మ పెద్దయ్యాక కూడా అట్లానే ఉందట. సీతమ్మ మేం పుట్టకముందు కొంత కాలం మా వైష్ణవాలయం పూజారిని వుంచుకున్నదట. మాకు ఊహ తెలిసేసరికి మా పెద్ద మామని ఉంచుకుంది. సీతమ్మ దగ్గర ఉండడానికి ఊరంతా ఎగబడే వారట. మా చిన్నప్పుడు మామ కనిపించకపోతే సీతమ్మ వాళ్ళింట్లో వున్నాడేమో చూసి రమ్మని తరిమేవాళ్ళు మమ్మల్ని.
నేను, మా తమ్ముడు చేతుల్ని బస్‌స్టీరింగ్‌లా పెట్టి కాలెత్తి యాక్సిలేటర్ తొక్కినట్టు తొక్కి డుర్రుమంటూ సీతమ్మ వాళ్ళింటికి పరుగెత్తేవాళ్ళం. పొద్దుట పూటైతే సీతమ్మ వాళ్ళ అమ్మ సీనమ్మ, ఇంటి ముందర కూర్చుని దోశలు, గుడ్డు దోశలు, బెల్లం దోశలు పోసి అమ్ముతుండేది. సాయంత్రం పూటైతే పులిబొంగరాలు, సుకీలు అమ్మేది. సీతమ్మ ఇంటి లోపలికి వెళ్లకూడదని మాకు గట్టి శిక్షణ వుండేది. అందుకని సీనమ్మ అంగటి ముందు మా బస్సుల్ని ఆపి "మామోయ్ తాత నిన్ను పిలుచుకు రమ్మన్నాడు'' అని కేకపెట్టి బస్సుల్ని రివర్సు చేసుకుని పరిగెత్తేవాళ్ళం. తర్వాత తర్వాత- అంటే మా మామకి పెళ్ళి అయిన తర్వాత సీతమ్మ ఆ పంచలోనే అంట్లు కడుగుతూనో అప్పచ్చులు వొత్తుతూనో చాలాసార్లు కనిపించేది. ఎప్పుడూ భుజాల చుట్టూ నిండుగా పైట కప్పుకుని వుండేది. చాలా మామూలుగా మా మామ పెళ్ళి చేసుకున్న మా అత్తలాగే వుండేది. సినిమాలలో వేశ్యలాగా అస్సలు వుండేది కాదు.
"సీతమ్మవాళ్ళు బాగున్నారా'' అన్న నా ప్రశ్నకి హరి "వాళ్ళు ఊరు వదిలి టౌన్‌కి వెళ్లిపోయార''ని సమాధానం ఇచ్చాడు. "సీతమ్మవాళ్ళు తరతరాల నుంచి ఆ ఊరిలోనే వున్నారు కదా. అమ్ముకుని వెళ్ళిపోవడానికి వాళ్ళకి పొలంపుట్రా ఏమీ లేదనుకుంటా కదరా. టౌన్‌కి ఎందుకు వెళ్ళినట్లు?'' అన్నాను. అందుకు మా అమ్మ "వాళ్ళకి పొలం పుట్రా ఏమీ లేదు. సంపాదించిన డబ్బుని నీ బోటి నా బోటి వాళ్ళకి వడ్డీలకి తిప్పేవాళ్ళు. వాళ్ళు ఊరొదిలి పొయ్యింది అవమానానికి. తను చేసే తార్పుడు పనులకి ఉపయోగపడలేదని రంగారెడ్డి పోలీసులని పెట్టి కొట్టించాడు'' అన్నది. నాకేమీ అర్థం కాలేదు. వాళ్ళు ఊరెరిగిన వేశ్యలు. ఎవరెరుగని బాగోతమని ఇవాళ పోలీసులు కొట్టడం. అదే అడిగాను అమ్మని. హరి అందుకుని "సీతమ్మ కూతురు జ్యోతి గుర్తుంది కదా చిత్తూ. ఆ పిల్ల ఎదిగొచ్చిన తర్వాత వాళ్ళ వ్యాపారం పుంజుకుంది.
రంగారెడ్డి జ్యోతిని ఆ రాజకీయ నాయకుడి దగ్గరికి, ఈ ఆఫీసర్ దగ్గరికి తీసుకు వెళ్ళేవాడు. వాళ్ళొక పదివేలు ఇచ్చారనుకో... జ్యోతి చేతిలో ఒకటో రెండో పెట్టి, మిగిలింది తన జేబులో వేసుకునేవాడు. జ్యోతి ఆ విషయం గుర్తించి సీతమ్మతో చెప్పిందట. సీతమ్మ "ఇదేం పని రెడ్డిగారూ, ఇష్టం లేకున్నా నువ్వు పిలిచిన దగ్గరికంతా వస్తున్నాం అది చాలక..మీరిట్లా చెయ్యడం ఏం బాగాలేదు. ఇలాగైతే మా అమ్మిని పంపించడం కుదరదు'' అన్నదట. అయినా రంగారెడ్డి తన బుద్ధి పోనిచ్చుకోలేదు. వీళ్ళేమో ఇక రామని మొరాయించారు. రంగారెడ్డికి కోపం వచ్చింది. పడుపుకూడు తినడానికి సిగ్గనిపించలేదు కానీ, వాళ్ళు కాదనేసరికి అవమానమేసి పోయిందట ఆయనకి. వీళ్ళ పని పట్టాలని పోలీసువాళ్ళని మాట్లాడుకున్నాడు. ్ల సీతమ్మ ఎదురింట్లో వుండే సీనడు వీళ్ళమీద 'వ్యభిచారం' కేసు పెట్టాడు. పోలీసులు జ్యోతిని జుట్టు పట్టుకుని బయటకు ఈడ్చుకుని వచ్చారు. జ్యోతి ఏడుపులకి, గగ్గోళ్ళకి మేమందరం పొలోమని వాళ్ళింటికి పరుగులు తీశాం. పెద్ద రెడ్లెవరూ ఇళ్ళలోంచి బయటకు రాలా. జ్యోతికి అడ ్డం పడ్డ సీతమ్మ చెంపలు పగలేసి, అందరినీ కొడుతూ ఫర్లాంగు దూరం నడిపించి జీపెక్కించారు. ఆ రోజు జ్యోతి ముఖం నాకింకా గుర్తు. తెల్లటి మనిషి ఏడ్చి ఏడ్చి ఎర్రగా కందిపోయింది.
స్టేషన్‌నుండి వచ్చిన తర్వాత, ఎవరూ వారంరోజులు ఇంట్లో నుండి అడుగు బయట పెట్టనేలేదు. ఇంట్లో శవం వెళ్ళినట్లు తలుపులు మూసుకు కూర్చున్నారు. ఎవరు వెళ్ళి పిలిచినా పలకలా. ఎనిమిదో రోజు లారీ వచ్చింది. అందులో సామానెక్కించుకుని వెళ్ళిపోయారు. అప్పుడు ఎస్.ఐ పేరు రామసుబ్బారెడ్డి అనుకుంటా'' అన్నాడు. అంతా వింటూ ఉందేమో మా రెండో అత్త వెనుకనుండి "ఆ..ఆ ముదనష్టపోడే...'' అన్నది. మా పెదమ్మ "మన ఊరొక మురికిగుంట. ఊరు వొదిలి పోతే పోయారు గానీ, వాళ్ళ దరిద్రం మన ఊళ్ళోనే నిలబడిపోయింది. టౌన్‌కు పోగానే వాళ్ళ దశ తిరిగింది. మంచి ఫ్లాట్ కొనుక్కున్నారు. జ్యోతి ఎవరో మార్వాడీవాడితో ఉందట. ఈ పిల్లంటే వాడికి ప్రాణమట. ఆ పిల్ల వొళ్ళంతా బంగారమే ఇప్పుడు'' అన్నది. మా అమ్మ "గృహ ప్రవేశానికి సీతమ్మ వచ్చి పిలిచివెళ్ళింది. అప్పుడు వెళ్ళడం కుదరలేదు కానీ, మొన్న నేను, మీ నాన్న అదే దారిలో వెళ్తుంటే చూసి ఇంటికి తీసుకెళ్ళి బొట్టు, జాకెట్టు ముక్క పెట్టి పం పారు. వాళ్ళ ఇల్లు అద్దమే అనుకో. ఏమి శుచీ.. ఏమీ శుభ్రం! చక్కగా సంసారుల్లా బతుకుతున్నారు'' అన్నది.
అది విని హరి, మా అమ్మతో "అమ్మా!
సీతమ్మకి ఎప్పుడూ శుభ్రత పిచ్చే. ఇక్కడ వుండగా వాళ్ళ ఇంటికి నువ్వు ఎప్పుడూ వెళ్ళి
వుండవు కాబట్టి, నీకు తెలియదు. కిందపడ్డ పాలని కూడా జవురుకోవచ్చు సీతమ్మ వాళ్ళ
ఇంట్లో. షో రూములా వుంటుంది'' అన్నాడు.ఆకాశం ఎర్రటి సోయగాలీనుతోంది. సూర్యుడు బుడిబుడి అడుగులేసుకుంటూ, తూర్పుదిక్కు మెట్లు ఎక్కుతున్నాడు. వంద కిలోమీటర్ల వేగంతో కారు మా టౌన్ మినీ బైపాస్‌రోడ్డుని ఎక్కింది. సూర్యుడిని చూసి వెనుకసీటు నుండి తేనీటి ప్రియురాలయిన మా చిన్నత్త "ఒరేయ్ అబ్బయ్య, కారు ఎక్కడైనా ఆపురా, ఒక చుక్క టీ తాగుదాం'' అన్నది. మా పెదమ్మ "ఎక్కడో ఆపడం ఎందుకు గానీ, నాలుగు నిమిషాలు కూడా పట్టదు. శ్రీధర్ వాళ్ళ ఇంటికి పొయ్యేసొద్దాం పదండి'' అని, నాతో "శ్రీధర్‌కి అమ్మోరు పోసింది నాయనా. మేమందరం విచారింపుకి వెళ్ళేసి వచ్చాం. ఇప్పుడు బాగానే ఉందిలే. వాడి భార్య స్రవంతి నిన్ను కలవరిస్తూ వుంటుంది. ఎట్లాగూ దారే కదా, వాళ్ళ కొతిల్లు నువ్వు చూడను కూడా లేదు. వెళ్ళొద్దాం'' అన్నది.
శ్రీధర్ నాకు మామ వరస. శ్రీధర్ వాళ్ళ నాన్న దువ్వూరు వెంకటరెడ్డి మునసబుగిరి చేశాడు. ఆయనంటే మా ఊర్లో ఆడవాళ్ళకి వణుకు. వాళ్ళ చేలు ఊరికి మొదట్లో ఉండేవి. రోడ్డు మీద పెద్దపెద్ద వడ్లకొట్టాలు ఉండేవి. వెంకట తాత అక్కడ వున్నాడంటే ఊరి ఆడవాళ్ళు ఎంత అక్కరవచ్చినా ఆ దారిలో వెళ్ళేవాళ్ళు కాదట. భలే ఆటోపం మనిషి. ఊరికొచ్చే పెద్దమనుషులు ఎంతటి వాళ్లయినా సరే ఆయన ఇంట్లో చెయ్యి కడగాల్సిందే. ఎవరైనా ఇంటికి వస్తున్నారంటే చాలు ఇంటి నుండి మొదలుపెట్టి చేల గట్ల వరకు శుభ్రం చేయించేవాడట. ఇప్పటికీ ఊర్లో ఎవరైనా అట్లాంటి ఆటోపం చేస్తోంటే "ఏంటి సంగతి? వెంటక రెడ్డి శెకళ్ళు పోతున్నావే'' అంటారు సామెతలాగా.
ఆయన పోతూ పోతూ ఆస్తినంతా కరిగించి పొయ్యాడు. తొమ్మిదెకరాలు మిగిలాయి. తండ్రికి వున్న చెడ్డపేరుతో తల్లిలేని శ్రీధర్‌కి పిల్లనివ్వడానికి ఎవ్వరూ ముందుకు రాలేదు. పిల్లనిచ్చిందే చాలని పేద పిల్లయినా స్రవంతిని ఎదురుపెట్టి చేసుకున్నారు. "ఇప్పుడు పోర్టు పుణ్యమా అని రోడ్డు పక్కన వున్న వాళ్ళ తొమ్మిది ఎకరాలూ కోట్లు పలికి బికారులు కావాల్సిన సమయంలో కోటీశ్వరులైపోయారు. చేలమ్మి టౌన్‌కి వచ్చి ఇల్లు కట్టుకుని సెటిలైపోయారు...'' అని మా పెదమ్మ చె పుతుండగానే శ్రీధర్ వాళ్ళింటికి చేరుకున్నాం. మా కారు శబ్దానికి మేడ దిగి వచ్చారు శ్రీధర్, స్రవంతి. స్రవంతి టీ పెడితే శ్రీధర్ అందరికీ ఇచ్చాడు. ఊర్లోని వాళ్ళ పాత పెద్దమేడ ఈ ఇంటిముందు దిగదుడుపే. అంత ఆర్భాటంగా వుంది.
అదే చెప్పాను శ్రీధర్‌తో. ఆ మాటకి మొహాన్ని దిగులుగా పెట్టి "ఏం బాగో లే..డబ్బు వచ్చింది కదా అని ఆర్భాటంగా ఇల్లు కట్టుకున్నాం. ఇప్పుడు డబ్బులిస్తాం అన్నా పనిమనుషులు దొరకడం లేదు. చేసుకోలేక చస్తున్నాం. టౌన్ బాధలు ముందే తెలుసుంటే ఇంత పెద్ద ఇల్లు కట్టకనే పోదుము. అయినా కలికాలం దాపురించిందిలే'' అన్నాడు. శ్రీధర్ మాటలకి నవ్వొచ్చింది. మనసులోనే నవ్వేసుకుని "అది సరే కానీ మావా నీకేదో అనారోగ్యం అన్నది పెదమ్మ. ఇప్పుడు ఎలా వుంది?'' అన్నాను. శ్రీధర్ విచారంగా మొఖంపెట్టి "ఏమి బాగుండడమోలే. అదే మన ఊర్లోనైతే పలానా దువ్వూరు శ్రీధర్‌రెడ్డికి బాగలేదంటే ఊరు ఊరంతా విచారింపుకి వచ్చేది. ఇక్కడ ఎవరికి ఎవరు? పక్కింటి వాళ్ళకి కూడా మనమెవరో తెలియకపోతిమి'' అన్నాడు.
దూరంగా నిలబడి టీ తాగుతున్న హరి "పక్కనుండేది పండు తాత వాళ్ళ అల్లుడు రాజారత్నం డాక్టరే కదన్నా! వాళ్లకి నువ్వెందుకు తెలియదు?'' అన్నాడు. పండుతాత మా ఊరి మాలపెద్ద. శ్రీధర్ వాళ్ళ నాన్నకి బాగా దగ్గరగా ఉండేవాడు. వెంకటరెడ్డి ఆయన్ని పండు మామ అని పిలిచేవాడు. పండు తాత కొడుకు బాగా చదువుకొని ఆర్‌డీఓ అయ్యాడు. కూతుర్ని టీచర్ని చేసి డాక్టర్‌కి ఇచ్చి పెళ్ళి చేసాడు. ఆ అల్లుడే ఈ రాజరత్నం డాక్టరు. ఆయన హస్తవాసి మంచిదని పేదవాళ్ళని బాగా చూస్తాడని పేరు. చాలా సంవత్సరాలు దుబాయ్‌లో వుండి వచ్చి ఆ డబ్బుతో ఈ సంపన్నుల కాలనీలో ఇల్లు కట్టుకున్నాడు. పండుతాత కొడుకు దగ్గర కొన్ని రోజులు, కూతురి దగ్గర కొన్ని రోజులు ఉంటూ ఉంటాడట. హరి మాట విని శ్రీధర్ విచారంగా పెదవి విరిచి "ఆయనకి టైం ఎక్కడిది రా! ఆయనతో మాట్లాడాలంటే మనకి రోగం రావాలి. దాని పేరుతోనే ఈ మధ్య అప్పుడప్పుడు కలవడం'' అన్నాడు.
మేం టీలు తాగి ఇంక వెళతామని లేచాం. స్రవంతి ఇడ్లీ పెడతా తిని వెళ్ళండంటూ బ్రతిమిలాడింది. మరోసారి వస్తామని చెప్పి కారెక్కాం. ఉదయకాలపు వెండి ఎండలో మా పట్టణం హరి చెప్పినట్టు మినీ మద్రాసులా కనిపించింది. మా గ్రామానికి వెళ్ళే దారి కూడా పూర్తిగా మారిపోయింది. కనుచూపు మేర విశాలమైన నున్నటి నల్లటి రోడ్డు. అవన్నీ విన్నాక మా ఊరు ఎలా ఉండబోతోంది అనే ఆలోచన నా మనసుని పీడించడం మొదలుపెట్టింది. నాకు తెలిసిన మా ఊరు ఎంత బాగుండేదో. ఎండల్లో మంచమేసుకుని పడుకుంటే కనిపించినంత మేరా పచ్చగా పరుచుకుని, ఏవో గాలి పాటలు పాడుకుంటున్నట్లు పరవశంగా తల ఊపేది మా వేపచెట్టు. అప్పుడప్పుడూ చెట్టుకొమ్మల్లో పాకుతూ పసరిక పాములు కనిపించేవి. ఆ పాముల అందం అద్భుతం. అంతటి పచ్చదనం ఎక్కడిదో వాటికి. సన్నగా..నాజూకుగా ఉండేవి. పసరికలు కళ్ళు పొడుస్తాయి అని చెప్పేవాళ్ళు పెద్దవాళ్ళు. కానీ, అవి ఎవరి కళ్ళనూ పొడవగా ఎవరూ చూడలేదు. రంగు రంగుల నీళ్ళ పాములు పంపు షెడ్లో హాయిగా విశ్రాంతి తీసుకునేవి. వాటిది సప్తవర్ణ సౌందర్యం. జెర్రిగొడ్లు, తాటి బులుగులు, రక్త పెంజెరిలు, చెట్టిరిగిలు... ఎన్నెన్ని పాములో.
నక్షత్రాల నీలి ఆకాశం కింద, సమిష్టి కుటుంబపు జనాభా అంతా నిద్రపోయే వాళ్ళం. ఉదయం కళ్ళు తెరిచేసరికి పెద్దవాళ్ళ మంచాలన్నీ మాయమై ఉండేవి. పచ్చటి కళ్ళాపి వాకిలి కళ్ళ ముందట పరుచుకుని కనిపించేది. ఎంత పెద్ద వాకిలో! ఎంత చాకి రీయో! యెర్రని సూర్యుడితో పాటు ఆకలి పాటలయ్యే పక్షుల్లా, మంచినీళ్ళకోసం మా బావికి బారులు తీరి వచ్చేవాళ్ళు మనుషులు. జీవనదిలాటి మా బావి ఇప్పుడు ఎండి పోయింది. సంవత్సరాల తరబడి దాహపు గొంతులను ఊరడించిన మా ఇల్లు, నీళ్ళ డబ్బాకోసం మోర ఎత్తిన లేగదూడలా పట్టణం దిక్కుకు చూస్తూ ఉంటుంది. రొయ్యల పంట మాకు ఇచ్చి వెళ్ళిన బహుమతి అది.
తంపటి గణుసు గడ్డలు ఎంత తియ్యగా ఉండేవో. ఇంటి దగ్గరి కూరగాయల తోట ఎంత బాగుండేదో. మొక్కజొన్నలకి ఎన్ని గిచ్చుళ్ళో .యెర్రటి మిరపతోటలో విరబూసిన బంతులది బలే సౌందర్యం. తోపు చిలుకలదా, తాటి చెట్లదా అనిపించే గుడి పక్కని చిలుకలగూళ్ళ తాటితోపు. గుడి ఆవరణ అంతా పరుచుకుని వేల పక్షులకు ఇల్లునిచ్చే మర్రిచెట్టు. సందేళ బర్రె వాహనంపై ఇంటికి వచ్చే స్నేహితుడు సురేంద్ర హసితపు మోము మనసుమీద ముద్ర కొట్టినట్టు జ్ఞాపకం. ఆసుపత్రి దగ్గర పెంచలమ్మ ఇంటి ముందర తెల్లటి నురుగుతో కళ కళలాడుతూ వుండే నల్లటి కల్లు కుండ. ఎర్రెర్రని ఎండల్లో తాటిచెట్ల కింద గుంపు కూడి చలచల్లని కల్లు తాగే మా ఊరి మగవాళ్ళు.
గొంతు మొయ్య తాగి మా ఇంటికొచ్చి నేలపై కొంగు పరిచి పడుకుని, ఊరందరి మీదా చాడీలు చెప్పే పల్లోళ్ళ బుజ్జమ్మ. ఆసక్తిగా ఆ చాడీలు వినే మా ఇంటి ఆడవాళ్ళు. తేలు కుట్టి కుయ్యోమంటూ మా తాత మందుకోసం ఇంటికి వచ్చే మనుషులు. మా ఆటల మట్టి గోర్లు కత్తిరించి బీడీలో కూర్చి వాళ్ళ చేత తాగించే మా తాత బ్రహ్మాండ విచిత్ర వైద్యం. పాచి పళ్ళతో పండుగ నెల ప్రసాదం కోసం గుడి దగ్గర లైనులో నిలబడుకోవడం... హరి వాళ్ళ నాన్న చెప్పిన "దొల్లు దొల్లు పుచ్చకాయ్ దొల్లితే రెండొక్కలు'' కథలు... స్వేచ్ఛగా ఆడిన కోతి కొమ్మచ్చి ఆటలు..నా మనసులో నిలిచి ఆగిపోయిన రంగు రంగుల మా ఊరిచిత్రం ఇప్పుడు చెదిరిపొయ్యింది. గెలిచినవే నిలిచాయి అందుకని ఇప్పుడు నేను దిగులుపడాలా? ఏమో!! అసలు అప్పటి మా ఊరు నాకు మాత్రమే అంత ఆనందాన్ని కలిగించిందేమో. హరికి, సీతమ్మకి అంత గొప్ప ఆనందాన్ని ఎప్పుడూ ఇవ్వనేలేదేమో. హరిని అడగాలి.
అయినా నేను చిన్నప్పటి నేనుగానే ఆగిపోయానా? లేదు కదా! ఉన్నత సౌకర్యాలను వెతుక్కుంటూ, మరిం త మెరుగైన జీవితం కోసం ఎక్కడికో ఎగిరిపోయాను. నా ఊరు మాత్రం పాతకాలంలోనే ఎందుకు ఆగిపోవా లి? ఏమిటీ నాస్టాల్జియా? ఆలోచిస్తూ వేగంగా వెనక్కి వెళ్లిపోతున్న దారి పక్కని చెట్లని చూస్తూ కూర్చున్నాను.
"నీవు
విడాకులు కోరడం ఆశ్చర్యంగా ఉంది. మీ ఆయన అందగాడు, మంచివాడు, పైగా కబడ్డీ ఛాంపియన్
కూడానూ ...'' ఆశ్చర్యపోయింది లాయర్ సుహాసిని.
"సార్, మీ
శ్రీమతిగారు ఫోన్ చేశారండి'' రిసీవర్ ఎత్తిన సెక్రటరీ వినమ్రంగా
అన్నాడు.
"మామూలు తాళంతో పాటు కాంబినేషన్ లాక్ కూడా ఉన్న ఆ బీరువాని ఎలా తెరవగలిగావు?''
ఆశ్చర్యంగా అడిగాడు జడ్జి జరాసంధరావు.
"పుట్ట గుడ్డివాణ్ని బాబయ్యా ... పది రూపాయలు
ధర్మం చేయండి'' కర్రని తాటిస్తూ అరిచాడు బిచ్చగాడు.
"ఈ రోజుల్లో కాణీ కట్నం లేకుండా అమ్మాయి పెళ్లి
చేయడం అంటే మామూలు విషయమా వదినా? ఏదైతేం, అన్నయ్యగారు భలే సంబంధం తెచ్చారు''
మెచ్చుకోలుగా అంది ఎదురింటి కామాక్షమ్మ.
కావలసిన పదార్థాలు:
కావలసిన పదార్థాలు: 
కావలసిన పదార్థాలు: 
అనేక దేశాల నుంచి వెళ్లినవారు అక్కడ అవకాశాల కోసం ప్రయత్నిస్తుంటారు కనుక అందరూ ఒక నిర్ణీత ప్రాతిపదిక మీద మాత్రమే కొన్ని ఉమ్మడి ప్రయోజనాలు పొందేందుకు వీలుగా అమెరికాలో కొన్ని నిబంధనలు అమలులోకి తెచ్చారు. అవే ఇమ్మిగ్రేషన్ రూల్స్. వాటి ప్రకారం యూఎస్‌లో తాత్కాలిక ఉద్యోగం మీద (హెచ్-1) ఉండేవారి జీవిత భాగస్వామి (స్పౌజ్) లేదా వారి సంతానం డిపెండెంట్ (హెచ్-4) వీసా మీద వెళ్లి అక్కడ ఎటువంటి ఆదాయం సంపాదించడానికి వీలులేదు.
మీ విషయంలో మీ భర్త హెచ్-1 మీద కాక ఎల్-1 మీద వెళ్లి ఉంటే మీకు ఎంప్లాయ్‌మెంట్ ఆథరైజేషన్ అవకాశం ఉండి ఉండేది. హెచ్-1 మీద ఉన్నవాళ్లు ఎల్-1కి మారడానికి కూడా యూఎస్ చట్టాలు అంగీకరిస్తున్నా స్క్రూటినీ చాలా నిశితంగా ఉంటుంది. హెచ్-1 ఫీజులను, ప్రాసెస్‌ని తప్పించుకోవడానికి కొన్ని ఇండియన్ కంపెనీలు తమ ఉద్యోగాలకి ఎల్-1లు ఎక్కువగా ఇస్తున్నాయనే భావన అమెరికన్ యంత్రాంగంలో ఉన్నట్టు అనిపిస్తుంది. భర్త హెచ్-1 నుంచి ఎల్-1కి మారితే భార్య అమెరికాలో యు.ఎస్.సి.ఐ.ఎస్. ద్వారా హెచ్-4 నుంచి ఎల్-4కి మారడానికి కూడా పెద్ద సమస్య ఏమీ ఉండదు. నిబంధనలన్నీ కూలంకషంగా పరిశీలించి మీకు అనువైన మార్గాన్ని ఎంచుకోండి. బెస్ట్ విషెస్.
(http://hyderabad. usconsulate.gov/). కాన్సల్ జనరల్ కాథరీన్ ధనాని, ఆమె నేతృత్వంలో ఇతర అమెరికన్ ఆఫీసర్లు సాధికారిక వీసా సమాచారాన్ని ప్రజలందరి వద్దకు తీసుకువెళ్లడానికి నిరంతరం చాలా చురుకుగా పనిచేస్తుంటారు. అలాగే, వీసా దరఖాస్తుదారుల సౌకర్యం కోసం యు.ఎస్. ప్రభుత్వం తలపెట్టిన అనేక నూతన చర్యలను కూడా హైదరాబాద్ కాన్సులేట్ సమర్థంగా అమలుజరుపుతోంది. వాటిలో ముఖ్యమైనది ‘ఇంటర్వ్యూ వైవర్ ప్రోగ్రాం’.
కావలసినవి
కావలసినవి
ప్లమ్‌కేక్ - 750 గ్రా., జీడిపప్పు పొడి - 500 గ్రా., పంచదార పొడి - 250 గ్రా.
ప్లమ్ కేక్ - 600 గ్రా., కరిగించిన చాక్లెట్ - తగినంత
యూఎస్‌లో ఎం.ఎస్.కి అవసరమైన జీఆర్‌ఈ, టోఫెల్ లాంటి అడ్మిషన్ టెస్టులు కూడా అంత తేలికైనవి కాకపోయినా, ఐఐటీ ఎంట్రెన్స్ అంత క్లిష్టమైనవి మాత్రం కాదు. స్టూడెంట్స్‌కి వీటిలో కొన్ని వెసులుబాట్లు కూడా (టెస్టు తేదీని ఎంచుకోవడం లాంటివి) ఉంటాయి. అమెరికన్ విద్యావ్యవస్థలో పరిశోధనలకు ప్రాధాన్యం ఎక్కువ. యూఎస్ యూనివర్శిటీల్లో రీసెర్చ్ సదుపాయాలూ ప్రపంచంలోకెల్లా అత్యుత్తమంగా ఉంటాయి. అక్కడ ఎం.ఎస్. చేయడం వల్ల ఎక్కడా లభించని పరిశోధనా వసతులతో పాటు ‘వరల్డ్ క్లాస్’ టీచర్ల పర్యవేక్షణ కూడా దొరుకుతుంది.
ముందుగా చెప్పినట్టుగా ఆపిల్, బత్తాయి... రెండు రసాలూ మంచివే. ఒంటితీరుని బట్టి వాడుకోవాలి. ఇండియాలో ఎంటెక్, యూఎస్‌లో ఎం.ఎస్. - వీటిలో తమకి ఏది అనువైనదో విద్యార్థులు తమ అభిరుచిని బట్టి, ఆశయాల్ని బట్టి, తమ అభివృద్ధిని కాంక్షించే తల్లిదండ్రుల అభిప్రాయాల్ని బట్టి నిర్ణయించుకోవాలి.